Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm (ATTP) – còn gọi là giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm – là văn bản do cơ quan nhà nước cấp, chứng nhận cơ sở kinh doanh đã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về vệ sinh, an toàn thực phẩm. Đây là giấy tờ bắt buộc đối với hầu hết cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm theo Luật An toàn thực phẩm. Việc cấp giấy an toàn thực phẩm không chỉ tuân thủ quy định pháp luật mà còn giúp doanh nghiệp khẳng định uy tín về chất lượng, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
Tại sao cần có giấy chứng nhận an toàn thực phẩm?
Giấy chứng nhận ATTP mang tính bắt buộc theo quy định pháp luật Việt Nam. Luật An toàn thực phẩm 2010 quy định mọi cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm đều phải có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP, trừ một số trường hợp đặc biệt được miễn. Việc có giấy phép này mang lại nhiều lợi ích quan trọng:
- Tuân thủ pháp luật, tránh bị phạt: Cơ sở không có giấy phép vệ sinh thực phẩm nếu bị thanh tra phát hiện có thể bị xử phạt hành chính nặng, thậm chí đình chỉ hoạt động. (Theo quy định hiện hành, mức phạt có thể lên đến hàng chục triệu đồng tùy mức độ vi phạm.)
- Đảm bảo sức khỏe cộng đồng: Giấy chứng nhận ATTP chỉ được cấp khi cơ sở đã đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh và an toàn thực phẩm, qua đó đảm bảo sản phẩm cung cấp ra thị trường không gây hại cho người tiêu dùng. Đây là cam kết về sức khỏe và an toàn.
- Tăng uy tín và niềm tin: Khách hàng, đối tác thường ưu tiên các cơ sở có chứng nhận an toàn thực phẩm. Nó như một chứng nhận chất lượng, giúp nâng cao uy tín thương hiệu và tạo niềm tin cho người tiêu dùng.
- Phát triển kinh doanh bền vững: Thực hiện tốt các điều kiện ATTP không chỉ để lấy giấy phép mà còn giúp cơ sở thiết lập quy trình vệ sinh chuẩn chỉnh, giảm thiểu rủi ro ngộ độc thực phẩm, từ đó kinh doanh ổn định và lâu dài.
Đối tượng nào bắt buộc phải có giấy ATTP?
Hầu hết các cơ sở liên quan đến thực phẩm đều phải đăng ký giấy chứng nhận ATTP. Cụ thể bao gồm:
- Nhà hàng, quán ăn, căng-tin, bếp ăn tập thể: Tất cả các cơ sở phục vụ ăn uống đều cần giấy phép ATTP để hoạt động hợp pháp.
- Cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm: Các xưởng chế biến, nhà máy sản xuất thực phẩm (bánh kẹo, nước giải khát, đồ đóng hộp, thịt cá, v.v.) đều thuộc diện phải có chứng nhận.
- Cơ sở kinh doanh thực phẩm: Siêu thị, cửa hàng bán thực phẩm, quầy hàng thực phẩm tươi sống, cửa hàng tiện lợi có kinh doanh thức ăn nhanh… cũng cần giấy chứng nhận ATTP nếu có hoạt động sơ chế, chế biến tại chỗ.
- Dịch vụ catering, kinh doanh thức ăn đường phố: Theo quy định, ngay cả các dịch vụ cung cấp suất ăn sẵn, xe bán thức ăn lưu động cũng cần đảm bảo các yêu cầu ATTP, nhiều trường hợp phải có chứng nhận nếu quy mô lớn.
Tuy nhiên, một số đối tượng được miễn giấy chứng nhận ATTP theo Nghị định 15/2018/NĐ-CP (ví dụ: cơ sở sản xuất ban đầu nhỏ lẻ, kinh doanh thực phẩm đóng gói sẵn không yêu cầu điều kiện bảo quản đặc biệt, kinh doanh nhà hàng trong khách sạn đã có hạng sao,…). Dù vậy, Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM (atvstp.org.vn) khuyến cáo ngay cả các cơ sở thuộc diện miễn vẫn phải tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm trong hoạt động hàng ngày.
Điều kiện để được cấp giấy an toàn thực phẩm
Để được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm, cơ sở kinh doanh phải đáp ứng nhiều yêu cầu khắt khe về cơ sở vật chất, con người và quy trình. Theo quy định của cơ quan chức năng và hướng dẫn từ các đơn vị tư vấn chuyên môn như Công ty TNHH Tiêu Chuẩn Chất Lượng Việt Nam, một số điều kiện quan trọng bao gồm:
- Điều kiện về cơ sở vật chất: Khu vực sản xuất, chế biến phải được thiết kế, bố trí đảm bảo vệ sinh. Ví dụ: bếp nấu, khu chế biến phải tách biệt với khu vực vệ sinh, không gian thoáng mát, có đủ ánh sáng; tường, trần, sàn dễ lau chùi, không ứ đọng nước. Cơ sở phải có hệ thống thông gió, hệ thống cấp thoát nước tốt; có thiết bị phòng chống côn trùng và động vật gây hại (như lưới chắn côn trùng, bẫy côn trùng) để ngăn ngừa ruồi, chuột, gián xâm nhập.
- Trang thiết bị, dụng cụ: Dụng cụ chế biến, bảo quản, chứa đựng thực phẩm phải bảo đảm an toàn, làm bằng vật liệu không độc hại và được vệ sinh thường xuyên. Có đủ thiết bị bảo quản thực phẩm (tủ mát, tủ đông, thiết bị giữ nóng…) phù hợp với từng loại thực phẩm. Rác thải phải có thùng rác chuyên dụng có nắp đậy kín và được xử lý hàng ngày.
- Nguyên liệu và quy trình: Nguyên liệu dùng để chế biến thực phẩm phải có nguồn gốc rõ ràng, đạt tiêu chuẩn an toàn. Cơ sở phải tuân thủ quy trình chế biến hợp vệ sinh; thực hiện lưu mẫu thức ăn (đối với cơ sở dịch vụ ăn uống) theo đúng quy định để kiểm tra khi cần.
- Điều kiện về con người: Chủ cơ sở và nhân viên trực tiếp chế biến, phục vụ thực phẩm phải có giấy khám sức khỏe hợp lệ, chứng minh đủ sức khỏe làm việc (không mắc các bệnh truyền nhiễm như viêm gan A, lao phổi, tiêu chảy cấp, v.v.). Bên cạnh đó, tất cả phải được tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm và có giấy xác nhận đã hoàn thành khóa tập huấn ATTP theo quy định. Đây là yêu cầu bắt buộc trước khi nộp hồ sơ xin giấy phép.
- Hồ sơ pháp lý của cơ sở: Cơ sở kinh doanh cần có giấy đăng ký kinh doanh hoặc giấy phép hộ kinh doanh có ngành nghề kinh doanh thực phẩm hợp lệ. Nếu chưa đăng ký ngành nghề phù hợp, phải tiến hành đăng ký bổ sung trước khi xin giấy ATTP.
Những điều kiện trên đòi hỏi cơ sở phải chuẩn bị kỹ lưỡng. Chuyên gia của Công ty Tiêu Chuẩn Chất Lượng Việt Nam cho biết nhiều cơ sở gặp khó khăn chủ yếu ở khâu cải thiện cơ sở vật chất và hoàn thiện giấy tờ, dẫn đến kéo dài thời gian xin giấy phép. Do đó, việc nắm vững yêu cầu và chuẩn bị trước sẽ giúp quá trình xin chứng nhận thuận lợi hơn.
Khu vực bếp và dụng cụ trong cơ sở chế biến thực phẩm được bố trí hợp vệ sinh theo tiêu chuẩn ATTP
Thủ tục xin cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm
Thủ tục đăng ký giấy chứng nhận ATTP gồm nhiều bước và giấy tờ. Dưới đây là hướng dẫn quy trình cơ bản theo quy định hiện hành và kinh nghiệm thực tiễn:
- Chuẩn bị hồ sơ: Chuẩn bị bộ hồ sơ xin cấp giấy phép ATTP đầy đủ theo yêu cầu. Hồ sơ thường bao gồm:
- Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP (theo mẫu quy định của Bộ quản lý ngành hoặc Sở ATTP địa phương).
- Bản sao công chứng giấy đăng ký kinh doanh/Giấy phép hộ kinh doanh (thể hiện ngành nghề kinh doanh thực phẩm).
- Bản thuyết minh về cơ sở vật chất, trang thiết bị, dụng cụ bảo đảm điều kiện vệ sinh (có thể gồm sơ đồ mặt bằng cơ sở, quy trình chế biến).
- Bản sao kết quả khám sức khỏe của chủ cơ sở và người trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm (của cơ sở y tế cấp huyện trở lên, trong 6 tháng gần nhất).
- Bản sao giấy xác nhận đã tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm của chủ cơ sở và nhân viên.
- Các giấy tờ liên quan khác (ví dụ: phiếu kết quả xét nghiệm nguồn nước dùng trong chế biến nếu có yêu cầu, hợp đồng thu gom rác thải,…).
- Nộp hồ sơ: Nộp bộ hồ sơ trên đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Tùy lĩnh vực kinh doanh thực phẩm, cơ quan tiếp nhận có thể là Sở Y tế, Sở Nông nghiệp & PTNT, Sở Công Thương hoặc Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM (đối với địa bàn TP. HCM) – nơi tập trung một đầu mối quản lý ATTP. Hiện nay, nhiều địa phương (như TP.HCM) đã triển khai dịch vụ công trực tuyến trên trang web như atvstp.org.vn, cho phép đăng ký hồ sơ online thuận tiện hơn. Khi nộp hồ sơ, cơ sở sẽ đóng phí thẩm định theo quy định nhà nước.
- Thẩm định hồ sơ và cơ sở: Cơ quan chức năng sẽ kiểm tra tính đầy đủ và hợp lệ của hồ sơ. Nếu hồ sơ thiếu hoặc sai, họ sẽ yêu cầu bổ sung, chỉnh sửa. Khi hồ sơ đạt yêu cầu, cơ quan sẽ sắp xếp đoàn thẩm định xuống kiểm tra thực tế tại cơ sở. Đoàn thẩm định thường gồm đại diện cơ quan quản lý ATTP và chuyên viên kỹ thuật. Họ sẽ kiểm tra cơ sở theo các điều kiện đã nêu: từ khu chế biến, nguồn nguyên liệu, trang thiết bị đến sức khỏe, kiến thức của nhân viên.
- Cấp giấy chứng nhận: Nếu kết quả thẩm định đạt, cơ sở sẽ được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Thời gian từ lúc nộp hồ sơ đến khi nhận giấy phép thường khoảng 15 ngày làm việc (theo quy định pháp luật). Trường hợp chưa đạt, cơ quan sẽ thông báo các hạng mục cần khắc phục trong biên bản thẩm định. Cơ sở cần hoàn thiện những thiếu sót và đề nghị thẩm định lại. Khi mọi tiêu chí đều đạt, giấy chứng nhận sẽ được cấp.
Sơ đồ quy trình các bước xin cấp giấy chứng nhận ATTP
Thời hạn hiệu lực và lưu ý sau khi được cấp phép
Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP có thời hạn hiệu lực là 3 năm kể từ ngày cấp. Trước khi hết hạn, cơ sở cần tiến hành thủ tục xin cấp lại (gia hạn) nếu vẫn tiếp tục kinh doanh. Trong quá trình hoạt động sau khi đã có giấy phép, cơ sở cần lưu ý:
- Duy trì điều kiện ATTP: Luôn tuân thủ các điều kiện vệ sinh đã cam kết. Cơ quan chức năng có thể kiểm tra đột xuất, nếu phát hiện vi phạm, giấy phép có thể bị thu hồi.
- Niêm yết và quảng bá chứng nhận: Nên treo giấy chứng nhận ATTP ở nơi khách hàng dễ thấy tại cơ sở kinh doanh (ví dụ: quầy lễ tân, khu vực bán hàng) để tạo sự tin tưởng. Đồng thời có thể quảng bá trên website, mạng xã hội rằng cơ sở đã được chứng nhận an toàn thực phẩm.
- Cập nhật quy định mới: Các quy định về ATTP có thể thay đổi theo thời gian. Chủ cơ sở cần cập nhật thông tin từ cơ quan chức năng hoặc qua các đơn vị tư vấn như Công ty Tiêu Chuẩn Chất Lượng Việt Nam để luôn tuân thủ đúng luật, đặc biệt khi có thay đổi về quy chuẩn hoặc tiêu chuẩn kỹ thuật.
Dịch vụ hỗ trợ xin giấy phép an toàn thực phẩm
Quy trình xin giấy phép ATTP khá phức tạp và đòi hỏi thời gian, công sức để hoàn thiện hồ sơ cũng như đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật. Nhiều cơ sở lựa chọn sử dụng dịch vụ xin giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm trọn gói từ các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp để tiết kiệm thời gian và đảm bảo tỉ lệ thành công cao.
Công ty TNHH Tiêu Chuẩn Chất Lượng Việt Nam là một trong những đơn vị uy tín, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn cấp giấy chứng nhận ATTP. Khi sử dụng dịch vụ của các công ty tư vấn chuyên môn cao, khách hàng sẽ nhận được nhiều lợi ích:
- Tư vấn chi tiết, chuyên nghiệp: Đơn vị tư vấn sẽ khảo sát cơ sở, tư vấn cải thiện cơ sở vật chất theo đúng quy chuẩn ATTP, hướng dẫn bổ sung những gì còn thiếu. Chủ cơ sở được hướng dẫn từng bước về giấy tờ, thủ tục mới nhất (cập nhật theo quy định năm 2025) để chuẩn bị hồ sơ chính xác ngay từ đầu.
- Hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ: Chuyên viên sẽ hỗ trợ thu thập, sắp xếp các tài liệu cần thiết, điền các biểu mẫu đăng ký, soạn thảo bản thuyết minh… đúng theo yêu cầu của Sở ATTP hoặc cơ quan xét duyệt. Nhờ đó, hồ sơ của bạn đạt chuẩn ngay lần nộp đầu tiên, tránh bị trả về bổ sung nhiều lần.
- Đại diện làm việc với cơ quan nhà nước: Dịch vụ trọn gói thường bao gồm việc đơn vị tư vấn đại diện nộp hồ sơ, đóng phí, theo dõi tiến độ xử lý hồ sơ. Họ cũng sẽ phối hợp đón đoàn thẩm định, giải trình các vấn đề kỹ thuật giúp cơ sở trong quá trình kiểm tra.
- Tiết kiệm thời gian, chi phí: Nhờ am hiểu quy trình và có kinh nghiệm, đơn vị tư vấn giúp rút ngắn đáng kể thời gian xin giấy phép. Chủ kinh doanh có thể tập trung vào vận hành, kinh doanh trong khi việc xin giấy phép do dịch vụ lo liệu. Tránh được những chi phí phát sinh do làm sai hoặc chậm trễ thủ tục.
- Hậu mãi và hỗ trợ khác: Ngoài việc lấy được giấy chứng nhận ATTP, các đơn vị uy tín còn tư vấn thêm cho khách hàng về duy trì điều kiện ATTP, hỗ trợ tập huấn nhân viên định kỳ, nhắc nhở lịch tái kiểm tra hay gia hạn giấy phép sau này.
Tóm lại, việc xin giấy chứng nhận an toàn thực phẩm là yêu cầu bắt buộc và cần thiết đối với mỗi cơ sở kinh doanh thực phẩm. Để đạt được giấy phép, cơ sở phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện vệ sinh an toàn và tuân thủ quy trình thủ tục nghiêm ngặt. Bài toán tưởng chừng khó khăn này sẽ trở nên đơn giản hơn nếu bạn chuẩn bị kỹ lưỡng hoặc sử dụng dịch vụ hỗ trợ xin giấy phép ATTP chuyên nghiệp.
Với sự hỗ trợ từ những đơn vị tư vấn uy tín như Công ty Tiêu Chuẩn Chất Lượng Việt Nam, việc cấp giấy an toàn thực phẩm sẽ nhanh chóng và hiệu quả, giúp doanh nghiệp sớm ổn định kinh doanh một cách hợp pháp và an toàn.