Chi cục Vệ sinh An toàn Thực phẩm Hà Nội (gọi tắt là Chi cục ATVSTP Hà Nội) là cơ quan quản lý nhà nước chuyên trách về an toàn thực phẩm trên địa bàn thủ đô. Được thành lập năm 2009 và trực thuộc Sở Y tế Hà Nội, Chi cục có nhiệm vụ giám sát, kiểm tra và đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm cho hơn 8 triệu dân tại Hà Nội.
Cơ quan này đóng vai trò tuyến đầu trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, phòng ngừa ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm bằng cách thực thi nghiêm ngặt Luật An toàn thực phẩm 2010 và các quy định liên quan.
- Thành lập: 27/05/2009 – Thời điểm Chi cục chính thức đi vào hoạt động, có mã số thuế doanh nghiệp 0103861716.
- Chi cục trưởng: Ông Đặng Thanh Phong – người đại diện pháp luật hiện tại của Chi cục ATVSTP Hà Nội, chịu trách nhiệm chỉ đạo công tác chuyên môn và phối hợp liên ngành.
- Cơ quan chủ quản: Sở Y tế Hà Nội – Chi cục hoạt động dưới sự quản lý của Sở Y tế và tuân thủ hướng dẫn chuyên môn của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế). Điều này bảo đảm Chi cục có cơ sở pháp lý vững chắc và sự hỗ trợ từ các cơ quan trung ương trong việc thực thi nhiệm vụ.
- Địa chỉ trụ sở: Số 35 Trần Bình, Quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội. Đây là vị trí trung tâm, giúp Chi cục dễ dàng phối hợp với các ban ngành và tiếp cận các cơ sở thực phẩm trên địa bàn.
- Thông tin liên hệ: Điện thoại/Hotline: 024.3259.5832, Email: hanoi@vfa.gov.vn. (Người dân và doanh nghiệp có thể liên hệ để được hướng dẫn về thủ tục cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, phản ánh vi phạm hoặc tư vấn về vệ sinh thực phẩm.)
Chức năng và nhiệm vụ của chi cục vệ sinh an toàn thực phẩm hà nội
Chi cục vệ sinh an toàn thực phẩm hà nội thực hiện nhiều chức năng, nhiệm vụ quan trọng nhằm kiểm soát chất lượng thực phẩm từ khâu sản xuất đến tiêu dùng. Dưới đây là những nhiệm vụ chủ yếu của Chi cục:
- Giám sát và kiểm tra cơ sở thực phẩm: Chi cục tổ chức thanh tra định kỳ và đột xuất tại các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn Hà Nội. Mọi loại hình từ chợ dân sinh, siêu thị, nhà hàng đến bếp ăn tập thể đều nằm trong phạm vi giám sát. Mục tiêu là đảm bảo các sản phẩm lưu thông trên thị trường đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, không chứa chất cấm, hóa chất độc hại hoặc vi sinh vật vượt mức cho phép. Những cơ sở vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm, từ nhắc nhở, phạt hành chính đến đình chỉ hoạt động tùy mức độ.
- Cấp phép và chứng nhận an toàn thực phẩm: Chi cục tiếp nhận hồ sơ, thẩm định và cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm cho các đơn vị sản xuất kinh doanh thực phẩm trên địa bàn. Đồng thời, cơ quan này có quyền đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép nếu cơ sở vi phạm các quy định về ATTP. Việc cấp chứng nhận đòi hỏi cơ sở phải đáp ứng những yêu cầu khắt khe về cơ sở vật chất, quy trình chế biến và nguồn nguyên liệu, nhằm đảm bảo thực phẩm cung cấp ra thị trường là an toàn đối với người tiêu dùng.
- Tuyên truyền và giáo dục kiến thức ATTP: Bên cạnh công tác kiểm tra, Chi cục chú trọng đào tạo, tập huấn kiến thức về VSATTP cho chủ cơ sở và người trực tiếp sản xuất, chế biến thực phẩm. Cơ quan thường xuyên phối hợp với các quận/huyện tổ chức các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng, giúp người dân hiểu về nguy cơ thực phẩm bẩn, cách lựa chọn thực phẩm an toàn và khuyến khích thói quen vệ sinh trong chế biến.
- Phối hợp liên ngành xử lý vi phạm: Công tác đảm bảo an toàn thực phẩm đòi hỏi sự phối hợp của nhiều cơ quan. Chi cục ATVSTP Hà Nội thường xuyên phối hợp với Quản lý thị trường, Cảnh sát môi trường, Sở Nông nghiệp & PTNT và chính quyền địa phương để truy quét thực phẩm bẩn, nguồn gốc không rõ ràng và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về ATTP. Trong các đợt cao điểm (như dịp Tết, lễ hội), các đoàn kiểm tra liên ngành do Sở Y tế Hà Nội chủ trì cùng Chi cục và các lực lượng chức năng được thành lập để thanh tra diện rộng, kịp thời ngăn chặn thực phẩm không đảm bảo lưu thông trên thị trường.
- Ứng phó sự cố an toàn thực phẩm: Khi xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm tập thể hoặc phát hiện sản phẩm nguy hại, Chi cục đóng vai trò đầu mối điều tra nguyên nhân và xử lý sự cố. Cơ quan sẽ lấy mẫu xét nghiệm, thu hồi sản phẩm vi phạm và báo cáo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) để cảnh báo trên phạm vi rộng nếu cần thiết. Chẳng hạn, Chi cục từng chủ động kiểm tra và thu hồi các sản phẩm không an toàn (như vụ Pate Minh Chay nhiễm độc năm 2020) phối hợp cùng Bộ Y tế, qua đó giảm thiểu tác hại tới người tiêu dùng.
Cán bộ Chi cục ATVSTP Hà Nội phối hợp các lực lượng chức năng kiểm tra thực phẩm tại chợ đầu mối.
Ảnh minh họa
Hoạt động thực tiễn và thách thức trong quản lý ATTP tại Hà Nội
Với quy mô dân số lớn và lượng thực phẩm tiêu thụ khổng lồ mỗi ngày, Chi cục ATVSTP Hà Nội phải đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quản lý an toàn thực phẩm:
- Khối lượng công việc đồ sộ: Mỗi ngày, Hà Nội tiếp nhận hàng nghìn tấn thực phẩm từ khắp nơi (cả nguồn cung trong nước lẫn nhập khẩu). Chi cục phải giám sát một mạng lưới khổng lồ các cơ sở thực phẩm, từ các chợ đầu mối, cửa hàng nhỏ lẻ đến siêu thị cao cấp. Việc phủ kín tất cả các mắt xích trong chuỗi cung ứng đòi hỏi nguồn nhân lực và nguồn lực kỹ thuật rất lớn. Dù đội ngũ cán bộ đã được chuyên môn hóa, khối lượng công việc tăng nhanh đang tạo áp lực không nhỏ, buộc Chi cục luôn phải ưu tiên hiệu quả quản lý và tối ưu hoá quy trình kiểm tra.
- Xử lý vi phạm và nâng cao ý thức: Thực tế vẫn tồn tại một bộ phận cơ sở sản xuất kinh doanh vì lợi nhuận mà không tuân thủ quy định vệ sinh – ví dụ sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc, phụ gia cấm hoặc chế biến trong môi trường mất vệ sinh. Chi cục vừa phải phát hiện, xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm, vừa kiên trì vận động, hướng dẫn để các cơ sở nâng cao ý thức chấp hành pháp luật ATTP. Việc thay đổi thói quen, nâng cao nhận thức của cả người sản xuất lẫn người tiêu dùng là một quá trình dài hạn, đòi hỏi Chi cục kết hợp nhiều biện pháp từ tuyên truyền đến chế tài đủ mạnh.
- Phối hợp liên tục và đồng bộ: Công tác đảm bảo ATTP liên quan đến nhiều ngành (y tế, nông nghiệp, công thương, công an…). Việc phối hợp liên ngành đôi khi gặp khó khăn do chồng chéo chức năng hoặc thiếu cơ chế chia sẻ thông tin thông suốt. Chi cục Hà Nội đã và đang tích cực tham mưu cho UBND Thành phố xây dựng cơ chế phối hợp tốt hơn giữa các sở ban ngành và quận/huyện, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp hoặc thanh tra đột xuất, nhằm giảm thiểu độ trễ và tăng hiệu quả quản lý.
Bên cạnh những thách thức, Chi cục cũng đạt được nhiều kết quả tích cực: Hàng năm, hàng nghìn cơ sở vi phạm bị xử lý giúp răn đe chung; nhiều mô hình chợ an toàn, tuyến phố kinh doanh thực phẩm an toàn được triển khai; ý thức về “thực phẩm sạch” của người dân Thủ đô dần được nâng cao. Điều này cho thấy vai trò không thể thiếu của Chi cục trong việc giữ vững niềm tin của cộng đồng vào công tác quản lý an toàn thực phẩm địa phương.
Tầm quan trọng của Chi cục ATVSTP Hà Nội đối với cộng đồng
Trong bối cảnh vấn nạn thực phẩm bẩn vẫn diễn biến phức tạp, Chi cục Vệ sinh An toàn Thực phẩm Hà Nội giữ vai trò nòng cốt đảm bảo sức khỏe cho người dân thủ đô. Những đóng góp quan trọng của Chi cục có thể thấy rõ ở các khía cạnh:
- Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Mọi người dân đều tiêu thụ thực phẩm hàng ngày, do đó chất lượng thực phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe ngắn hạn và lâu dài. Thực phẩm không an toàn có thể gây ngộ độc cấp tính, thậm chí dẫn đến các bệnh mãn tính (ung thư, suy gan, thận…) nếu chứa hóa chất độc hại. Nhờ hoạt động kiên trì của Chi cục trong thanh kiểm tra và kiểm soát nguồn cung, nhiều nguy cơ mất an toàn đã được phát hiện và ngăn chặn kịp thời, giúp giảm thiểu các vụ ngộ độc thực phẩm trên địa bàn Hà Nội.
- Đảm bảo trật tự và niềm tin thị trường thực phẩm: Sự hiện diện của cơ quan quản lý nghiêm minh giúp ổn định thị trường, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm chân chính. Những cơ sở tuân thủ quy định được cấp chứng nhận và tạo uy tín với người tiêu dùng, trong khi cơ sở vi phạm bị xử lý làm gương. Nhờ đó, người dân thủ đô có thể an tâm hơn khi mua sắm thực phẩm, nâng cao niềm tin vào các sản phẩm lưu hành hợp pháp.
- Tham mưu chính sách và phát triển bền vững: Với vai trò đầu mối về ATTP, Chi cục Hà Nội còn đóng góp tiếng nói chuyên môn trong xây dựng chính sách địa phương và quốc gia về an toàn thực phẩm. Thông qua việc tổng kết thực tiễn, báo cáo các vướng mắc và đề xuất giải pháp, Chi cục giúp thành phố hoạch định các chính sách quản lý ATTP hiệu quả hơn trong tương lai. Mục tiêu dài hạn là xây dựng một hệ sinh thái thực phẩm an toàn, bền vững, đáp ứng nhu cầu trong nước và hướng tới xuất khẩu. Điều này phù hợp với chiến lược chung của Bộ Y tế và Chính phủ về nâng cao chất lượng an toàn thực phẩm cho người dân.
Để nâng cao hơn nữa hiệu quả quản lý, mô hình tổ chức bộ máy cũng được chú trọng. TP. Hồ Chí Minh đã tiên phong thành lập Sở An toàn Thực phẩm đầu tiên của cả nước (chính thức hoạt động từ 1/1/2024) trên cơ sở nâng cấp Ban Quản lý ATTP thí điểm. Sở ATTP TP.HCM do PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan làm Giám đốc, trực thuộc UBND TP.HCM, thể hiện quyết tâm trao thêm thẩm quyền và nguồn lực cho lĩnh vực an toàn thực phẩm.
Thực tiễn này cho thấy tầm quan trọng của công tác ATTP và là kinh nghiệm để các địa phương khác (như Hà Nội) có thể xem xét hoàn thiện mô hình quản lý trong tương lai. Dù hiện tại Hà Nội chưa có Sở ATTP riêng, Chi cục ATVSTP Hà Nội vẫn đang làm tốt vai trò tham mưu cho UBND thành phố và phối hợp với các sở ngành liên quan nhằm đảm bảo mọi người dân Thủ đô được sử dụng thực phẩm an toàn mỗi ngày.
Kết luận: Chi cục Vệ sinh An toàn Thực phẩm Hà Nội là “lá chắn” quan trọng bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước nguy cơ từ thực phẩm không an toàn. Với chuyên môn, kinh nghiệm và sự phối hợp chặt chẽ cùng các ban ngành, Chi cục đã và đang nỗ lực không ngừng để kiểm soát chất lượng thực phẩm lưu thông trên thị trường.
Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao và đa dạng, vai trò của Chi cục lại càng được khẳng định như một điểm tựa tin cậy giúp người dân thủ đô yên tâm hơn trong mỗi bữa ăn. Việc nâng cao năng lực cho cơ quan này, cũng như ý thức trách nhiệm của toàn xã hội, sẽ đóng góp trực tiếp vào mục tiêu xây dựng Hà Nội trở thành “Thành phố vì an toàn thực phẩm” trong tương lai.